W media ciągle słyszymy o inflacji, ale tak na prawdę wiele osób nie bardzo wie czym dokładnie owa inflacja jest i jakie istotne ma ona znaczenie dla naszej gospodarki. Inflacja – według teorii ekonomicznych podawanych w literaturze jest zjawiskiem monetarnym, wywołanym szybszym przyrostem ilości pieniądza niż produkcji (co powoduje spadek realnej siły nabywczej pieniądza). Na rynku obserwowana jest jako długookresowy wzrost ogólnego, uśrednionego poziomu cen określonego koszyka dóbr. Zjawiskiem przeciwnym do inflacji jest tak zwana deflacja. W gospodarce pożądana jest niewielka inflacja, bowiem pozytywnym skutkiem niewielkiej inflacji jest między innymi ułatwienie renegocjacji realnej wartości niektórych cen oraz płac. Z kolei zarówno zjawisko deflacji jak i wysoka inflacja są zjawiskami negatywnie wpływającymi na gospodarkę.

Wykres inflacji w Polsce (lata 1992-2006)

Do przyczyn inflacji można zaliczyć:

• przesadna emisja pieniądza, która nie jest proporcjonalna do realnego wzrostu gospodarczego, wywoływana poprzez dodrukowywanie banknotów, oprocentowanie środków finansowych lub działalność kredytową komercyjnych banków.
• przeinwestowanie gospodarki (zbyt intensywne rozwijanie procesu inwestycyjnego, który jest finansowany przez państwo)
• gwałtowny i nagły wzrost kosztów produkcji wynikających z cen czynników wytwórczych, który prowadzi do osłabienia agregatowej podaży
• sztuczna ingerencja państwa w politykę emisyjną BC, która w efekcie prowadzi do nadmiernej ilości pieniądza w obiegu.
• tak zwany import inflacji (przy wzroście cen produktów z importu pojawia się wzrost kosztów produkcji, a to z kolei prowokuje wzrost cen)
• wadliwie funkcjonująca struktura gospodarki
• przyrost zagregowanego popytu
• niezrównoważony budżet państwa (wysoki deficyt budżetowy)
• długo utrzymujące się dodatnie saldo bilansu handlowego (eksport > import)
• recesja gospodarcza (pogorszenie wydajności pracy i wzrost kosztów produkcji)
• monopolizacja gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą bezpośrednio przenosić na konsumentów)

Negatywne skutki inflacji to:

• Realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności nie podlegających waloryzacji. Szczególnie skutkiem inflacji jest względne zmniejszenie się dochodów osób, których nominalne dochody są stałe – te niekorzystne konsekwencje inflacji można w pewnym stopniu ograniczyć wykonując waloryzację zobowiązań z określoną częstotliwością.
• Tak zwane koszty zmienianych jadłospisów – wynikają z tego, że w warunkach wysokiej inflacji firmy szybciej zmieniają ceny, co wywołuje dodatkowe koszty – przykładowo restauracje muszą częściej zmieniać ceny w karcie dań – czyli jadłospisy, stąd też ta kolokwialna nazwa.
• Konsumentom znacznie łatwiej jest porównywać ceny różnych sprzedawców, gdy inflacja jest stabilna i na odpowiednio niskim poziomie.
• Tak zwane koszty zdartych zelówek – wynikają z tego, iż w warunkach dużej inflacji obywatele danego kraju dążą do utrzymywania mniejszych zasobów pieniądza w formie gotówki, co powiązane jest z określonymi kosztami, jak np. koszty dojazdu do bankomatów – wraz z rozpowszechnianiem się obrotu pieniądza bezgotówkowego znaczenie tych kosztów w ostatnich latach znacznie zmalało.

Przykładowe inne skutki inflacji:

• Z powodu tego, że wzrastają ceny dóbr, konsumenci chętniej kupują ich tańsze substytuty. Na przykład, gdy drożeje polędwica znacznie bardziej niż tańsze rodzaje mięsa to konsument przestaje kupować polędwice i kupuje te tańsze rodzaje mięsa.
• Powyższy efekt stymuluje (niekoniecznie równomierny) wzrost cen innych towarów. Jeżeli wzrasta cena benzyny (także np. przez akcyzy i inne podatki nakładane przez państwo), wzrasta koszt transportu i zarazem rosną ceny prawie wszystkich innych towarów, które muszą być transportowane. Tym samym wzrost ceny benzyny może powodować znaczny wzrost wielu innych towarów.
• Z powodu tego, że siła nabywcza pieniądza spada, konsument pragnie się go pozbyć kupując tym samym towary, których wartość nie spada. Tym samym napędzają te sektory gospodarki, wytwarzające dobra trwałe o stabilnej cenie.

Zgoła innym problemem jest niepewność co do przyszłego kształtowania się wartości inflacji. W sposób istotny zwiększa to ryzyko prowadzenia firmy. Ekonomiści uważają, że niepewność co do przyszłej wartości inflacji jest tym wyższa, im większy jest stopień inflacji.